اصحاب کساء خامس آل عبا   

اصحاب امام حسین‏«ع‏»

اصحاب شهادت طلب و با وفاى سید الشهدا«ع‏»،نمونه بارز آگاهى،ایمان،شجاعت وفداکارى بودند و فضیلت آنان بیش از آن است که در این مختصر بگنجد.روایاتى درفضیلت‏یاران امام وارد شده است. ⁽¹³⁾ خصوصیات آنان نیز در برخى کتب آمده است. ⁽¹⁴⁾

مرورى بر زیارتنامه‏هاى شهداى کربلا،فضیلتهایى چون وفاى به عهد،بذل جان درنصرت حجت‏خدا،وفا دارى به امام و...را یاد آور مى‏شود.ویژگیهاى افراد جبهه حسینى‏به تعبیر یکى از پژوهشگران چنین است:

1-اطاعت محض و عاشقانه 2-هماهنگى کامل با رهبرى(تا جایى که بدون اجازه‏نمى‏جنگیدند)3-خطر پذیرى و شهادت طلبى 4-شجاعت ویژه 5-صباریت و مقاومت‏جاودانه 6-سازش ناپذیرى 7-جدیت،قاطعیت و عزم راسخ 8-خدا بین و خدا خواه‏9-از همه چیز بریده و به خدا پیوسته 10-دقیق،منظم،منضبط 11-نهایت رشد و کمال، صلاح(سیاسى،فرهنگى)12-الگوى عملى دفاع و مقاومت(لکم فى اسوة)

13-باوفاترین و پاى بندترین یاران بر پیمان 14-آزادگى(هیهات منا الذلة)15-فرماندهى‏ویژه، مدیریت نمونه 16-غناى روحى از ما سوى الله(انطلقوا جمیعا)17-شرکت درمیدانهاى جنگ سیاسى،فرهنگى،اقتصادى،نظامى در طفولیت و سنین پایین 18-«کل‏»

بینى نه‏«جزء»بینى(کل یوم عاشورا...مثلى لا یبایع مثله)19-سازنده حرکتهاى تاریخساز20-مقاومت و مبارزه نابرابر در تنهایى 21-یقین و بصیرت کامل،شک شکن‏22-پافشارى و استقامت در حق با اقلیت،در برابر اکثریت مخالف(لا تستوحشوافى طریق الهدى لقلة اهله)23-نقش زن در سرنوشت مبارزات سیاسى،فرهنگى بشریت‏24-سپر دین بودن،نه دین سپرى 25-اصالت با جهاد اکبر 26-ساختار روحى و جسمى‏مناسب و هماهنگ با استراتژى عاشورا. ⁽¹⁵⁾

آنان که در رکاب سید الشهدا به فیض شهادت رسیدند،جمعى از بنى هاشم بودند،جمعى از مدینه با آن حضرت آمده بودند،برخى در مکه و طول راه به وى پیوستند،برخى‏هم از کوفه توانستند به جمع آن حماسه سازان شهید بپیوندند.کسانى هم در راه نهضت‏حسینى،پیش از عاشورا شهید شدند که آنان نیز جزء اصحاب او به شمار مى‏آیند.تعداد 6نفر از یاران امام که در کوفه شهید شدند،عبارتند از:عبد الاعلى بن یزید کلبى،عبد الله بن‏بقطر،عمارة بن صلخب، قیس بن مسهر صیداوى،مسلم بن عقیل و هانى بن عروه.

شهداى بنى هاشم:تعداد 17 نفر از شهداى کربلا که شهادتشان اجماعى است،عبارتند از:

على بن الحسین الاکبر،عباس بن على بن ابى طالب،عبد الله بن على بن ابى طالب،جعفر بن‏على بن ابى طالب،عثمان بن على بن ابى طالب،محمد بن على بن ابى طالب،عبد الله بن‏حسین بن على،ابو بکر بن حسن بن على،قاسم بن حسن بن على،عبد الله بن حسن بن على،عون بن عبد الله بن جعفر،محمد بن عبد الله بن جعفر،جعفر بن عقیل،عبد الرحمن بن عقیل،عبد الله بن مسلم بن عقیل،عبد الله بن عقیل،محمد بن ابى سعید بن عقیل. ⁽¹⁶⁾ نام ده نفر دیگرنیز نقل شده که البته یقینى نیست،آنان عبارتند از:ابو بکر بن على بن ابى طالب، عبید الله بن‏عبد الله بن جعفر،محمد بن مسلم بن عقیل،عبد الله بن على بن ابى طالب،عمر بن على بن‏ابى طالب،ابراهیم بن على بن ابى طالب،عمر بن حسن بن على،محمد بن عقیل و جعفر بن‏محمد بن عقیل. ⁽¹⁷⁾

شهداى دیگر:نام کسانى غیر از بنى هاشم که در کربلا در رکاب امام حسین‏«ع‏»به شهادت‏رسیدند و توضیح مختصرى در باره هر یک،در جاى مناسب هر کدام در این کتاب(به‏ترتیب الفبا)آمده است.در اینجا فهرستى از همه آنان را یکجا بر اساس نقل کتاب‏«انصار الحسین‏»مى‏آوریم.

در کتاب یاد شده،دو جدول نام است.یکى نامهایى که در زیارت ناحیه مقدسه و نیزدر منابع دیگرى همچون رجال شیخ،یا رجال طبرى آمده است.این جدول که نام 82 نفررا در بر دارد چنین است:اسلم ترکى،انس بن حارث کاهلى،انیس بن معقل اصبحى،ام وهب،بریر بن خضیر، بشیر بن عمر حضرمى،جابر بن حارث سلمانى،جبلة بن على‏شیبانى،جنادة بن حارث انصارى، جندب بن حجیر خولانى،جون مولى ابو ذر غفارى،جوین بن مالک ضبعى،حبیب بن مظاهر، حجاج بن مسروق،حر بن یزید ریاحى،حلاس بن عمرو راسبى،حنظلة بن اسعد شبامى،خالد بن عمرو بن خالد،زاهر مولى‏عمرو بن حمق خزاعى،زهیر بن بشر خثعمى،زهیر بن قین بجلى، زید بن معقل جعفى،سالم مولى بنى المدینة کلبى،سالم مولى عامر بن مسلم عبدى،سعد بن حنظله تمیمى،سعد بن عبد الله،سعید بن عبد الله،سوار بن منعم بن حابس،سوید بن عمرو خثعمى،سیف بن حارث بن سریع جابرى،سیف بن مالک عبدى،حبیب بن عبد الله نهشلى، شوذب‏مولى شاکر،ضرغامة بن مالک،عابس بن ابى شبیب شاکرى،عامر بن حسان بن شریح، عامر بن مسلم،عبد الرحمان بن عبد الرحمان بن عبد الله ارحبى،عبد الرحمان بن عبد ربه‏انصارى،عبد الرحمان بن عبد الله بن یزید عبدى،عبید الله بن یزید عبدى،عمران بن کعب،عمار بن ابى سلامه،عمار بن حسان،عمرو بن جناده،عمر بن جندب،عمرو بن خالد ازدى، عمر بن خالد صیداوى،عمرو بن عبد الله جندعى،عمرو بن ضبیعه،عمرو بن قرضه،عمر بن‏قرضه،عمر بن عبد الله ابو ثمامه صائدى،عمرو بن مطاع،عمیر بن عبد الله مذحجى، قارب‏مولى الحسین‏«ع‏»،قاسط بن زهیر،قاسم بن حبیب،قرة بن ابى قره غفارى،قعنب بن عمر، کردوس بن زهیر،کنانة بن عتیق،مالک بن عبد بن سریع،مجمع بن عبد الله عائذى،مسعود بن حجاج و پسرش،مسلم بن عوسجه،مسلم بن کثیر،منجح مولى الحسین‏«ع‏»،نافع بن هلال، نعمان بن عمرو،نعیم بن عجلان،وهب بن عبد الله،یحیى بن سلیم،یزید بن‏حصین همدانى، یزید بن زیاد کندى،یزید بن نبیط.

جدول دوم،اسامى کسانى است که در منابع متاخرترى مانند زیارت رجبیه،«مناقب‏»

ابن شهرآشوب،«مثیر الاحزان‏»یا«لهوف‏»آمده است که عبارتند از:(29 نفر)ابراهیم بن‏حصین، ابو عمرو نهشلى،حماد بن حماد،حنظلة بن عمرو شیبانى،رمیث بن عمرو،زائد بن‏مهاجر،زهیر بن سائب،زهیر بن سلیمان،زهیر بن سلیم ازدى،سلمان بن مضارب،سلیمان بن سلیمان ازدى، سلیمان بن عون،سلیمان بن کثیر،عامر بن جلیده(یا:خلیده)،عامر بن مالک،عبد الرحمان بن یزید،عثمان بن فروه،عمر بن کناد،عبد الله بن ابى بکر،عبد الله بن عروه،غیلان بن عبد الرحمان،قاسم بن حارث،قیس بن عبد الله،مالک بن دودان،مسلم بن کناد،مسلم مولى عامر بن مسلم،منیع بن زیاد،نعمان بن عمرو،یزید بن مهاجر جعفى.

از نظر سن و سال،تعدادى از این شهدا جوان بودند.نام این جوانان شهید در رکاب‏حسین‏«ع‏»از بنى هاشم و دیگران اینهاست:على اکبر،عباس بن على،قاسم،عون بن على، عبد الله بن مسلم،عون و محمد(پسران زینب کبرى)،وهب،عمرو بن قرظه،بکیر بن حر،عبد الله بن عمیر،نافع بن هلال،سیف بن حارث،اسلم،عمرو بن جناده،مالک بن عبد و....

ستایش عظیمى را که سید الشهدا«ع‏»شب عاشورا از یاران خویش کرد،نام آنان را جاویدان و مقامشان را جلوه‏گر ساخت.آنجا که فرمود:من اصحابى شایسته‏تر و بهتر ازیاران خود نمى‏شناسم‏«فانى لا اعلم اصحابا اولى و لا خیرا من اصحابى و لا اهل بیت ابر و لااوصل من اهل بیتى،فجزاکم الله عنى جمیعا خیرا». ⁽¹⁸⁾ در زیارت ناحیه مقدسه هم امام‏زمان‏«ع‏»به آنان اینگونه سلام داده است:«السلام علیکم یا خیر انصار...».

در توصیف آن شیر مردان عارف،بسیار سخن مى‏توان گفت.از زبان دشمن هم‏مى‏توان حقایق را شناخت.به مردى که روز عاشورا همراه عمر سعد در کربلا شرکت‏داشته،گفتند:واى بر تو!آیا ذریه رسول خدا«ص‏»را کشتید؟گفت:...اگر تو شاهد چیزى‏بودى که ما دیدیم،تو هم همچون ما مى‏کردى.گروهى بر ما تاختند که دستهاشان بر قبضه‏شمشیرها بود،همچون شیران خشمگین،سواران را از چپ و راست درهم مى‏نوردیدندو خویش را به کام مرگ مى‏افکندند. نه امان مى‏پذیرفتند،نه علاقه به مال داشتند و نه‏چیزى مى‏توانست مانع ورودشان بر برکه‏هاى مرگ گردد!اگر اندکى از آنان دست‏بر مى‏داشتیم،جان همه سپاه را مى‏گرفتند.اى بى مادر،پس مى‏خواستى چه کنیم؟!... ⁽¹⁹⁾ براى‏آشنایى با برخى فضایل آنان،که حواریین امام حسین‏«ع‏»بودند،رجوع کنید به‏«منتخب‏التواریخ‏»،ص 245 تا 255 که بیست و شش فضیلت براى آنان بر شمرده است،از جمله:

رضایت از خدا،با وفاترین اصحاب،ثبت بودن نامشان در لوح محفوظ،برتر بودن‏مقامشان از همه شهدا،همت والا با عده کم،توفیق باز گشت به دنیا در عصر رجعت،معروف بودنشان در آسمانها،شوق شهادت در رکاب امام حسین‏«ع‏»،یاران واقعى دین‏خدا،وارستگى و زهد و عبادت،دفن در سرزمین مقدس کربلا و....همین فضیلتهاست‏که آنان را محبوب دلها ساخته و در دنیا و آخرت،مورد غبطه جهانیانند.قبر شهداى کربلاهمه یکجا در حرم سید الشهدا«ع‏»است.

در راه دوست کشته شدن آرزوى ماست دشمن اگر چه تشنه به خون گلوى ماست گردیم دور یار،چو پروانه گرد شمع چون سوختن در آتش عشق آرزوى ماست از جان گذشته‏ایم و به جانان رسیده‏ایم در راه وصل،این تن خاکى عدوى ماست خاموش گشته‏ایم و فراموش کى شویم بس این قدر که در همه جا گفتگوى ماست ما را طواف کعبه بجز دور یار نیست کز هر طرف رویم،خدا روبروى ماست