از قیام کنندگان پس از حادثه کربلا براى انتقام خون شهدا و امام حسین علیه السلام.
مختار بن ابى عبیده ثقفى،معروف به کیسان،در اصل از مردم طائف بود و مادرش دومةبنت وهب نام داشت.در سال هجرت به دنیا آمده.پدر او در زمان عمر به مدینه رفت،مختار نیز همراه پدرش به مدینه منتقل گشت.مردى بود خردمند،حاضر جواب،شجاع،بخشنده،تیز هوش،کارشناس فنون رزم و غلبه بر دشمن.در دوران على«ع»به بنى هاشمپیوسته بود و با حضرت على در عراق به سر مىبرد،پس از شهادت آن حضرت،ساکنبصره شد.در میان قوم خود،شریف بود.روایاتى در مدح او وارد شده است.مختار ازمروجین و ناشرین فضایل آل محمد بود و پیوندش با اهل بیت،او را از ادبى سرشار واخلاقى فاضل برخوردار ساخته بود.در نهان و آشکار هوادارى از دودمان پیامبر مىکرد. (52) میثم تمار در زندان ابن زیاد،به مختار گفته بود که تو آزاد شده و به خونخواهى حسین«ع»
خروج خواهى کرد و ابن زیاد را خواهى کشت. (53) وى در دورانى که مسلم بن عقیل در کوفه بود،او را به خانه خویش برد و با او به نفعامام حسین«ع»بیعت کرد.ابن زیاد،پس از کشتن مسلم،او را تازیانه زد و زندانى کرد و درایامى که حادثه کربلا اتفاق افتاد،او و میثم تمار در زندان بودند.مختار،پس از مرگ یزیددر سال 64،به خونخواهى سید الشهدا«ع»قیام کرد و قاتلان امام حسین«ع»را کشت،سپس خود در جنگى با سپاهیان عبد الله بن زبیر در مکه کشته شد.از امام باقر«ع»روایتاست که:«لا تسبوا المختار،فانه قد قتل قتلتنا و طلب بثارنا...». (54) قبر مختار،در رواق راهرومرقد حضرت مسلم«ع»در کوفه قرار دارد. (55)