نیابت از امام زمان(ع)

یک صورت از توسّل به امام عصر(ع) انجام اعمال مستحبّ به نیابت از آن حضرت؛ به ویژه در اعمال حج، زیارت قبور امامان(ع)، ختم قرآن، روزه، قربانی گوسفند یا انفاق مال و مواردی مانند اینها است. نیابت‌کننده از این طریق، رفع همّ و غمّ، اضطراب و ناراحتی را از وجود مقدّس امام(ع) قصد می‌کند. مورد توجّه بودن این قسم از توسّل را می‌توان از واقعة نذر امیرالمؤمنین(ع) و حضرت فاطمه(س) و فضّه ـ خادمة حضرت زهرا(س) ـ برای شفای حضرت امام حسن(ع) و امام حسین(ع) دریافت که در نهایت مورد تمجید و تحسین خداوند قرار می‌گیرد و شفای آن دو بزرگوار(ع) نیز حاصل می‌شود.

انجام نیابت از امام زمان(ع) تنها جلوه‌ای از ابراز ارادتمندی و خلوص محبّت فرد نایب، به آن حضرت(ع) است و امید است که در اثر همین اظهار ارادتمندی نسبت به آن بزرگوار، مورد الطاف و کرامات از جانب خداوند و خود ایشان قرار گیرد.

صورت دیگری از نیابت کردن نیز وجود دارد که در موقع پیش آمدن حاجتی مهم یا محنتی سخت که انسان را بی‌طاقت کند، برای اصلاح آن امر و برطرف شدن آن محنت، عمل شایسته یا انفاق مالی را به همان ترتیب که ذکر شد، به قصد سلامتی امام عصر(ع) و برطرف شدن اندوه و ناراحتی از آن وجود مقدّس و محور عالم هستی نذر کند و به انجام برساند. البتّه نکتة مهم دربارة مالی که انفاق می‌کند، در هر دو صورت یاد شده، این است که مضربی از عدد مبارک چهارده باشد. کم یا زیاد بودن این مقدار بر حسب بزرگی حاجت یا کوچکی آن و نیز برحسب متمکّن بودن صاحب حاجت یا مانند آن، تفاوت می‌کند.

از جمله دلایل بر ارزشمند بودن و تأکید نسبت به این امر برای مؤمن نسبت به امام عصر خود، این روایت است که نقل شده، حضرت هادی(ع) فردی را به کربلای معلّا فرستادند تا از جانب ایشان(ع) زیارت کند.1 همچنین همین عمل از امام صادق(ع) نیز روایت شده است.2 محمّد بن عیسای یقطینی نقل کرده است که حضرت ثامن الحجج(ع) چند قطعه جامه و چند غلام را برایم فرستادند و برای من، برادرم و یونس بن عبدالرّحمان مقرّر فرمودند که هر یک، یک حج برای آن حضرت(ع) به جای آوریم.3

پی‌نوشت‌ها:
٭ با استفاده از: کتاب فوز اکبر در توسّلات به امام عصر(ع)، تألیف محمّد باقر فقیه ایمانی، صص 78ـ80.
1. بحارالانوار، ج 50، به نقل از کافی، ج 4، ص 567.
2. همان.
3. وسائل الشیعه، ج 5، ص 147.