:: سوال ::

:: سوال ::

افرادی که ولایت را قبول ندارند، و افکار و سخنان باطل‌، خیلی زود روی آن‌ها اثر می‌گذارد;وظیفه ما در برابر این افراد چیست و آیا امر و نهی در آن‌ها اثری خواهد داشت یا نه‌؟

پاسخ :

تردیدی نیست که از جمله مسئولیت‌های مهمّی که اسلام به عهدة پیروان خود گذاشته‌، هدایت و ارشاد افراد گمراه و جاهل است‌، و اساساً هدف از ارسال پیامبران نیز هدایت انسان‌ها بوده است‌. پیامبراکرم‌فرموده‌اند"اگر یک نفر به وسیله تو هدایت شود، ارزش او بیش‌تر است از آن چه آفتاب بر او می‌تابد(میزان‌الحکمة‌،محمدمحمدی‌ری‌شهری‌، ج‌،ص 322و 325،نشر مکتب‌الاعلام الاسلامی‌.)." قرآن در این باره می‌فرماید: "مِن اَجل‌ِ ذَلِکَ کَتَبنا عَلی‌َ بَنی اِسرَءیل‌َ اَنَّه‌ُ مَن قَتَل‌َ نَفسـًا بِغَیرِ نَفس‌ٍ اَو فَسادٍ فِی الاَرض‌ِ فَکَاَنَّما قَتَل‌َ النّاس‌َ جَمیعـًا ومَن اَحیاها فَکَاَنَّما اَحیَا النّاس‌َ جَمیعـًا ولَقَد جأَتهُم رُسُلُنا بِالبَیِّنـَت‌ِ ثُم‌َّ اِن‌َّ کَثیرًا مِنهُم بَعدَ ذَلِکَ فِی الاَرض‌ِ لَمُسرِفون‌;(مائده‌،32) کسی که نفسی را زنده کند، گویا همة انسان‌ها را زنده کرده‌." از امام‌صادق‌سؤال شد: منظور از زنده کردن نفس انسانی چیست‌؟ فرمود: "کسی که فردی را از گمراهی به هدایت برساند، گویا او را زنده کرده‌(میزان‌الحکمة‌،محمدمحمدی ری‌شهری‌،ج‌،ص‌و325،نشرمکتب‌الاعلام الاسلامی‌.)." اسلام برای امر به معروف و نهی از منکر، اهمیّت فراوانی قائل شده‌، تا آن جا که ملاک برتری امّت اسلامی را انجام همین فریضه می‌داند: "کُنتُم‌خَیرَ اُمَّة‌ٍ اُخرِجَت لِلنّاس‌ِ تَأمُرون‌َ بِالمَعروف‌ِ وتَنهَون‌َ عَن‌ِ المُنکَرِ وتُؤمِنون‌َ بِاللّه‌ِ ولَو ءامَن‌َ اَهل‌ُ الکِتـَب‌ِ لَکان‌َ خَیرًا لَهُم مِنهُم‌ُ المُؤمِنون‌َ واَکثَرُهُم‌ُ الفـَسِقون‌;(آل‌عمران‌،110) شما بهترین اُمّت هستید که به نفع و سود مردم اقدام می‌کنید، و امر به معروف و نهی از منکر می‌کنید، و نیز یکی از صفات و ویژگی‌های مؤمنین‌، انجام همین مسؤلیت است‌."; "وَالْمُؤْمِنُون‌َ وَالْمُؤْمِنَـَت‌ُ بَعْضُهُم‌ْ أَوْلِیَآءُ بَعْض‌ٍ یَأْمُرُون‌َ بِالْمَعْرُوف‌ِ وَیَنْهَوْن‌َ عَن‌ِ الْمُنکَرِ وَیُقِیمُون‌َ الصَّلَوَة‌; مردان و زنان با ایمان‌، ولّی ]و یار و یاور[ یک‌دیگرند; امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند و نماز را به پا می‌دارند." بنابراین‌، شما وظیفه دارید برای ارشاد و هدایت افرادی که ولایت را قبول ندارند، نهایت سعی و تلاش خود را به کار گیرید، امّا تأثیر امر و نهی و تشخیص آن‌، به عهدة خود شما است‌. ما نمی‌توانیم به صورت قاطع به این پرسش‌، پاسخ مثبت یا منفی دهیم‌; هر فردی تا اندازه‌ای می‌تواند تشخیص دهد که امر و نهی در فرد مورد خطاب موثر است یا خیر; تردیدی نیست‌، اگر انسان یقین داشته باشد که مؤثر نیست‌، وظیفه از او برداشته می‌شود و مسئولیّتی ندارد، لکن فردی که مرقوم داشته‌اید، سخنان باطل‌، خیلی زُود روی او اثر می‌گذارد، اگر حق با دلیل و منطق برای او روشن شود، قبول می‌کند. اگر شما به تنهایی بخواهید او را ارشاد کنید، شاید مؤثر نباشد، امّا اگر فرد یا افراد دیگر را به کمک بگیرید که با او صحبت کنند، ممکن است مؤثر باشد; در این صورت که از این روشن اقدام کنید و از دیگران در راه هدایت فرد گمراه کمک بگیرید. گاهی هم ممکن است امر و نهی به طور مستقیم‌، مؤثر نباشد; در این صورت نیز، باید از آن راه اقدام کرد. خداوند به شما و همة ما توفیق دهد که بتوانیم وظایف و مسئولیت‌هایی که ذات الهی از ما خواسته‌، به طور کامل انجام دهیم‌.